31 marca 2020 r. Sejm przyjął kolejną z tzw. „tarcz antykryzysowych” (Dz. U. z 2020 r. poz. 568), w której to w art. 22 wprowadzono znaczące zmiany w kontekście umów o dzieło. Przepis ten de facto wprowadził zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 321) polegające na objęciu płatnika składek lub osoby fizycznej-zleceniodawcy obowiązkiem informowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zawarciu każdej umowy o dzieło. Obowiązek w świetle aktualnych przepisów obowiązywać będzie od dnia 1 stycznia 2021 r i dotyczyć będzie umów zawartych z osobą, z którą płatnik lub zleceniodawca nie pozostają w stosunku pracy. Na zarejestrowanie umowy o dzieło będzie 7 dni od chwili jej zawarcia.
Ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej w złożonym projekcie ustawy uzasadniało go potrzebą umożliwienia stworzenia rejestru umów na potrzeby działań pomocowych takich jak wypłaty świadczeń dla umów zlecenia i umów o dzieło. Natomiast stworzenie takiego rejestru oraz informowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będzie w stanie weryfikować potencjalne powstanie obowiązku uiszczenia składki na ubezpieczenia społecznych osób wykonujących umowy o dzieło. A zatem, w świetle przepisów, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2021 r., ZUS będzie miał niezbędne narzędzia do weryfikowania tych umów oraz sprawdzenia tego, czy nie mają one na celu obejścia prawa oraz to czy zawierane umowy o dzieło należy zaliczyć do umów o dzieło, czy jednak określić je jako innego rodzaju umowę, chociażby umowę zlecenie czy nawet umowę o pracę. W związku z tym każdy płatnik chcący zawrzeć umowę o dzieło powinien dla własnego bezpieczeństwa dokonać wstępnej analizy, czy aby na pewno zawierana umowa kwalifikuje się do określenia jej jako umowy rezultatu. Obowiązek rejestracji dotyczy również umów już zawartych.
Należy zaznaczyć, że wprowadzenie powyższego obowiązku nie jest jednoznaczne z automatycznym oskładkowaniem tych umów, jednakże działania rządu oraz resortu pracy polegające na planach pełnego oskładkowania umowy zlecenie, które przecież ma wejść również z dniem 1 stycznia 2021 r., mogą sugerować podobnych działań w stosunku do umów o dzieło. Podkreślić należy, że na dzień dzisiejszy wciąż jest brak nowych przepisów wykonawczych w postaci rozporządzenia lub innych przepisów szczególnych regulujących kwestie nowych deklaracji lub kodów zgłoszeń.
Podsumowując, od nowego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie miał realną możliwość przeprowadzenia kontroli wśród płatników oraz dokonać wnikliwej analizy ich poprawności.
Źródło: Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 568).